Spring naar inhoud

Maria Schneider in Filmmuseum

We worden ouder. Hoezo? Dat dacht ik tijdens de Italiaanse avond 27 februari in het Filmmuseum bij een hommage aan de overleden filmregisseur Michelangelo Antonioni. De Franse actrice Maria Schneider was er bij om Antonioni weer tot leven te brengen met de opnieuw uitgebrachte film Professione: Reporter. Schneider acteert in die film, waarin haar schoonheid ook is blijven leven. Destijds, in 1975 vond ik geen klap aan de film. Na zoveel jaar is mijn oordeel bescheidener: mooi van sfeer, maar nog steeds onbegrijpelijk. Maria Schneider, zwarte bos haar, witte broek, marine jasje, staat voorin de zaal. Ze was meen ik ontdekt door Brigitte Bardot en maakte haar opvallende debuut in Last Tango in Paris (1972) met Marlon Brando.

Ja, Maria is ouder geworden. Voorbij het lieve gezichtje, de donkere ogen met zwarte wimpers, vrijwel zonder make-up. De haast onverschillige, zwoel kijkende blik en dan ineens een voorzichtig lachje. Wat was die uitstraling? Iets mannelijks, slordigs, onaantastbaars. Zwervend, nonchalant en toch diepzinnig.
Daar loopt ‘La Schneider' in de film: lange wijde rok, banen bloemetjesstof, espadrilles. In het Engels getiteld ‘The Passenger’. Betere titel. Eigenlijk een hele mooie scène aan het einde, als ze weggestuurd is door haar leading man. Dit is Jack Nicholson, een tv reporter die het lege leven opvult van een zakenman. Deze blijkt in wapens te dealen voor de guerrilla in niet nader genoemd Afrikaans land.
We zien Schneider doelloos rondlopen via het hotelkamerraam op een pleintje. Zal ze weglopen, wachten? Auto’s rijden af en aan. Ze lijkt wel of niet te weten dat de man die zij tijdens haar zwerfleven heeft ontmoet, vermoord zal worden. Zij slentert rond in een eindeloos durende scène. Het zal de bedoeling zijn, want dit doen personages vaker in Antonioni’s films.
Jack Nicholson die de filmrechten had gekocht, hield de vertoning 25 jaar lang tegen. Sandra den Hamer, Filmmuseum directeur, vraagt Schneider hier naar. Nicholson zou de kunst van Antonioni hebben willen behouden. Of was er soms meer aan de hand?
Geen sterallures Na de film, tijdens de overdadige receptie van het Instituto Italiano di Cultura, krijg ik de kans even met Schneider te praten. Ze heeft geen sterallures. Het lieve smoeltje, lachje dat ze voor Nicholson toonde in de film is verdwenen. Nu is Nicholson de klootzak; hij is de enige die geld aan de film overhoudt, zij en Antonioni ontvingen niks. Ze had ook kunnen zeggen: Antonioni en ik zijn zo stom geweest de rechten niet goed te hebben geregeld. Maar nu is ze een doorgewinterde vrouw: Nicholson was altijd al een ‘asshole’. Hoe kon ze dan zò lief tegen hem lachen? ‘Omdat ik zo’n goede actrice ben!’ roept ze uit. Haar lach klinkt satanisch. Eigenlijk net als Nicholson’s satanische lach (die hij niet toont in The Passenger).
Ze heeft in zo’n 30 films gespeeld. Beroemde regisseurs wilden haar destijds in hun film, onder wie Luis Bunuel. Na drie opnamedagen van Cet obscur objet du désir ontsloeg hij haar; als heroïneverslaafde was ze niet in staat de rol te spelen.
Maria zegt dat The Passenger haar lievelingsfilm is. Waarom? ‘Omdat ik destijds ook zo’n zwervend bestaan leidde. De rol was op me geschreven’…
Ik vertel haar niet, dat toen Last Tango in Paris in de bioscopen draaide, mensen vonden dat ik op haar leek. Het ging zover, dat Férenc Kàlmàn Gall van productiebedrijf Cineteam, waar ik als stagiaire werkte, op me afkwam: ‘Ik heb je zien lopen, ik heb je zien dansen!’ Dat vond ik vreemd, want zag de gelijkenis niet. Zeker niet toen ik Schneider later in levende lijve ontmoette in een geluidsstudio. Ze was daar met Monique van de Ven dialogen aan het inspreken voor Een Vrouw als Eva (1979). Als biseksueel was ze op die rol gecast.
Nadat Schneider haar gram had geuit over Nicholson, stelde ze me voor aan haar ‘new Italian friend’ en raakte verder met hem in gesprek.
Toen ik de volgende dag in Het Parool een foto van haar zag met een huid van craquelé, schrok ik. Oei, wat pijnlijk. Deze foto beslist niet de meest flatteuze. In het interview blijkt ze ook geen goed woord over te hebben voor Bertolucci, die haar regisseerde in Last Tango in Paris. En de rol die ze speelde was eigenlijk bedoeld voor een man ook nog…
Tsja, we worden ouder. Flauw is het wel. Maar toch niet bitter?